ὀδάξ

ὀδάξ
ὀδάξ
Grammatical information: adv.
Meaning: `with the teeth, to clench ones teeth' (ὀδὰξ ἐν χείλεσι φύντες α 381 = σ 410 = υ 268; also Com., e.g. Ar. V. 164 διατρώξομαι τοίνυν ὀδὰξ τὸ δίκτυον); perh. in diff. meanings at three places of the Il. (e.g. Λ 749 ὀδὰξ ἕλον οὖδας; cf Χ 17, Β 418), cf. below.
Derivatives: Beside it three verbs: 1. ὀδακ-τάζω (Call., A. R.), -τίζω (D. H.) `to bite, to gnaw' (cf. λακτίζω : λάξ); ἀδακτῶ κνήθομαι H. 2. ὀδάξ-ομαι, -ω, -άομαι (-έομαι), -άω, also ἀδάξομαι, -άομαι, fut. -ήσομαι, perf. ptc. ὠδαγμένος (S.), aor. ὠδάξατο (AP); ὠδάγμην ἐκνησάμην H. `to scratch oneself, to be itching, to be scratchy, to itch, to scratch, to gnaw'; ὀδάξει τοῖς ὀδοῦσι δάκνει H.; ὀδαγμός (ἀ-, S. Tr. 770), ὀδαξ-ησμός (Hp., Ph., Plu.) `itch', -ητικός (Poll.), -ώδης (Aret.) `scratchy, to cause itch'. -- 3. ἀδαχεῖ `scratches, itches' (Ar. Fr. 410), ἀδαχᾳ̃ κνᾳ̃, κνήθει κεφαλήν, ψηλαφᾳ̃ H.
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: Both ὀδακ-τάζω, -τίζω and ὀδάξει in H. can be derived from ὀδάξ `with the teeth'. But the earlier and better attested ὀδάξ-ομαι, -άομαι as well as ἀδαχ-εῖ, -ᾳ̃ deviate considerably in meaning. As for the oldest attestations of ὀδάξ (Il.) a meaning `with the teeth' is not directly evident (but it seems possible), Bechtel Lex. wants to render ὀδάξ in these places after ὀδάξομαι with `itching, scratching'; agreeing Wackernagel Unt. 157, WP. 1, 791, Hofmann Et. Wb. The later meaning `with the teeth' would have arisen from a folketymological connection with ὀδών and δάκνω. (The connection suggested by Bechtel (after Fick) with Germ., e.g. Os. bi-tengi `nahe an einen rührend' a.o. is not convincing however; cf. WP. l.c.) -- Whether ὀδάξ, if orig. `biting together, with the teeth' (on -ξ cf. λάξ w. lit.), started from ὀδών in connection with δάκνω or, the other way round, from δάκνω in connection with ὀδών, can hardly be decided; cf. beside the lit. in Bq and Bechtel also Güntert Reimwortbildungen 153, Winter Prothet. Vokal 22. Bechtel Lex. and Schwyzer-Debrunner 491 assume a prefix ὀ-, not very convincingly. The forms with ἀ- may rest on vowelassimilation (Schmidt KZ 32, 391 f.); the aspiration in ἀδαχ-ᾳ̃, -εῖ must not be explained as analogical (Schmidt l.c.; rejected by Bechtel). Cf. s.v. ἀδαγμός. So we can conclude that the orig. reading was ἀδαγ-; as the word was less well known, it was at one time replaced by ὀδ-.
Page in Frisk: 2,348-349

Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό). . 2010.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • οδάξ — ὀδάξ (Α) επίρρ. (κυρίως ως έκφραση πόνου ή έμμονης και μεγάλης οργής) με τα δόντια, δαγκωτά. [ΕΤΥΜΟΛ. Το επίρρ. ὀδάξ, κατά την επικρατέστερη άποψη, προέρχεται από συμφυρμό τού ὀδών* και τού ρ. δάκνω «δαγκώνω», με επιρρμ. κατάλ. –αξ (πρβλ. λάξ,… …   Dictionary of Greek

  • ὀδάξ — by biting with the teeth indeclform (adverb) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • αδαχώ — ἀδαχῶ ( έω) (Α) ξύνω με τα νύχια μου, γρατσουνώ. [ΕΤΥΜΟΛ. Αντί *ὀδαχῶ < επίρρ. ὀδὰξ* (= δαγκώνοντας, με τα δόντια), με προληπτική αφομοίωση τού ο προς το α η δασύτητα (χ αντί κ) αναλογική (ρηματ. τύποι σε ξω, ξα μπορεί να ανάγονται σε… …   Dictionary of Greek

  • οδακτάζω — ὀδακτάζω (ΑΜ, Α και ὀδακτίζω) δαγκώνω. [ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. μαρτυρείται παρλλ. προς το επίρρ. ὀδάξ «με τα δόντια» και έχει σχηματιστεί κατά τα ρ. σε τάζω (πρβλ. κυπτάζω). Ο τ. ὀδακτίζω < ὀδάξ, κατά τα ρήματα σε τίζω (πρβλ. λακ τίζω) βλ. και λ. οδάξ] …   Dictionary of Greek

  • κνώδακας — ο (Α κνώδαξ, ακος) νεοελλ. (μηχανολ.) στοιχείο μηχανής το οποίο περιστρέφεται ή παλινδρομεί επιβάλλοντας έτσι προδιαγεγραμμένη κίνηση σε άλλο εφαπτόμενο στοιχείο, αλλ. έκκεντρο αρχ. 1. άξονας («καθάπερ ἐπὶ κνώδακος τῆς τοῡ δευτέρου σπονδύλου… …   Dictionary of Greek

  • Odax acroptilus — Systematik Barschverwandte (Percomorpha) Ordnung: Barschartige (Perciformes) …   Deutsch Wikipedia

  • SILENUS — I. SILENUS Bacchi nutritius et Paedagogus, semper asinô vehi solitus: quem Aratus, in gratiam alumm, inter sidera translatum dicit. Silenos vero provectioris aetatis Satyros dici, affirmat Pausan. l. 1. quos ebrios, ut plurimum, fingunt. Unde… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • δαξ — δὰξ επίρρ. (Α) οδάξ*, με τα δόντια. [ΕΤΥΜΟΛ. < (θ.) δακ τού δακείν, απαρμφ. αορ. τού δάκνω για τον σχηματισμό πρβλ. και αρχ. επιρρήματα πυξ «με τις πυγμές», λαξ «με λακτίσματα, κλοτσιές» κ.τ.ό.] …   Dictionary of Greek

  • εμφύω — (AM ἐμφύω) 1. φυτρώνω ή φυτεύω μέσα σε κάτι 2. μέσ. προσκολλώμαι σε κάτι ή σε κάποιον, γατζώνομαι, πιάνομαι («παλαιστρικῶν ἀνδρῶν τεχνωμένων κνήμαιν περιπλέγδην ἐμφύεσθαι», Ευστ.) μσν. 1. ενεργ. κάνω να φυτρώσει 2. μέσ. ξεφυτρώνω, παρουσιάζομαι… …   Dictionary of Greek

  • ευράξ — εὐράξ (Α) επίρρ. 1. πλαγίως, στα πλάγια 2. φρ. «εὐράξ πατάξ» αναφώνηση, επιφώνημα προς εκδίωξη πτηνών. [ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ευράξ (πρβλ. λαξ, οδάξ, παξ), συσχετίστηκε με τον τ. ευρύς*, εξ ου και η λ. ερμηνεύθηκε «εκ πλαγίου». Άλλοι τή θεωρούν ως… …   Dictionary of Greek

  • λαξ — (Α λάξ) επίρρ. νεοελλ. φρ. «πυξ και λαξ» ή «πυξ λαξ» με γροθιές και με κλοτσιές («πυξ λαξ τόν έδιωξαν από το σπίτι») αρχ. με το πόδι, με τη φτέρνα (α. «λὰξ ἐν στἡθεσι βὰς ἐξέσπασε μείλινον ἔγχος», Ομ. Ιλ. β. «ἀθέῳ ποδὶ λὰξ ἀτίσης», Αισχύλ.).… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”